SÖZLEŞMELERDE CEZAİ ŞART VE GEÇERLİLİĞİ

• 1 Beğeni
• 23/09/2019

Giriş

Hepimiz mutlaka bir sözleşmenin tarafı olmuşuzdur. Bu sözleşmelerinin çoğunda yer alan hükümler dikkatlice incelendiğinde, sözleşmeye aykırı davranışlarda bulunanlar aleyhine, diğer tarafı korumak ve sözleşmeyi teminat altına almak amacıyla bir takım yaptırım hükümlerinin yer aldığı görülecektir.  Sözleşmelerde yer alan bu yaptırım hükümlerine genel olarak “ceza koşulu (cezai şart)” denmektedir. 

Neden sözleşmede cezai şart belirlemek faydalıdır?

Cezai şartın en önemli işlevi , sözleşmenin ihlal edilmesi halinde alacaklının, zararını ispat yükü altına girmeden , miktarı belirli ve kesin olan bir kanuni tazminat yaptırımı ile borçluyu borcunu ifaya zorlaması ve böylece asıl alacağı güvence altına almasıdır. 

Cezai şartın şekli ve belirlenmesi

Cezai şart, kaynağı mevcut bir borç ilişkisine bağlı bir ek anlaşma olması nedeniyle ya asıl sözleşmenin bir hükmü ya da ayrı bir ek anlaşma ile düzenlenir. Uygulamada cezai şartın çoğunlukla sözleşmeden doğan borçlar için kararlaştırıldığına rastlansa da geçerli ve henüz ifa edilmemiş her türlü borç için kararlaştırılabilir.  Cezai şart bir bağlı borç olması nedeniyle geçerliliği asıl borcun geçerliliğine, şekli asıl borcun uyulması gereken şekil şartına bağlıdır.

Cezai şartın düzenlendiği TBK m.182’nin lafzından anlaşılacağı üzere taraflar cezanın miktarını ve cezaya ilişkin edimi sözleşme serbestisi ilkesi gereği serbestçe belirleyebilir. Bununla birlikte uygulamada cezai şart çoğunlukla alacaklıya ödenecek bir miktar para olarak kararlaştırılmaktadır. Cezayı aşan zararın tazmini için ise alacaklının borçlunun kusurunu ispatı gerekmektedir.

Cezai şartın geçerliliği ve uygulanması 

• Paylaş:
• Beğen